Lichaamskoekjes, geleidehonden en stembrievenbus

Zweden heeft net als Nederland soms woorden die erg grappig of vreemd zijn. Zo moeten de zweden hard lachen om haaietanden op straat en het zebrapad. Als je erover nadenkt, is het inderdaad grappig gekozen. Tijdens het wandelen had ik het met mijn  buurvrouw over vogelnamen. Heel anders in het zweeds dan in het nederlands, dus moeilijk te onthouden, vind ik. Dan hebben we het in Nederland makkelijk met onze koekoek. Die naam vergeet de buurvrouw in ieder geval niet weer, want iedere keer als we een koekoek horen, zingt zei "koe-koek!"

Andere leuke zweedse woorden vind ik "solglasögon". Letterlijk zonneglasogen, of terwijl zonnebril.

Een röstbrevlåda is letterlijk een stembrievenbus en betekent voicemail.

Lathund is een geleidehond, maar wordt ook gebruikt voor protocol/handleiding. (hand geleide)

Sängkläder betekent letterlijk bedkleding (beddegoed).

In Småland kun je als specialiteit kroppskakor (lichaamskoekjes) eten (soort duitse knoedels). Doet me toch wat denken aan koekjes voor kannibalen, haha.

Verder buigen ze veel engelse woorden om naar het zweeds zoals barbecue (barbikju), pokémon (påkkimån) en mail (mejl)

Dan nog wat woorden die in het zweeds wat anders betekenen dan in het nederlands.

Snel’ in het Zweeds betekent lief in het Nederlands. ‘Stor’[stoer] betekent groot. ‘Gammel’ betekent oud, maar nog niet per definitie ‘gammel’. Het Zweedse woord ‘trött’[trut] betekent moe,  vrede betekent juist woede en een nederlandse klant is in het zweeds een kluns.

Tot slot: In Zweden korten ze automobiel niet af tot auto maar tot bil [biel]. 

Snap je het nog?

Water!

We hebben weer water! 

Niet vanuit de lucht, want hier hebben wr nog steeds geen regen van betekenis gehad, maar diep uit de grond. Intussen heeft een bedrijf een bron geboord en op 112 meter kwam er water! Intussen begrijp ik ook een beetje hoe het werkt.

Eerst wordt de locatie bepaald. Factoren zoals toegankelijkheid van de grond, nabijheid van de toevoerslang, de mogelijkheid om te boren(ivm de vele stenen) en de ervaring van eigenaren (waar zitten  leidingen) spelen een rol. Dan gaat er een buis van 15 cm doorsnede in de grond. Net zo diep tot de buis op vaste steen zit. Dan wordt er nog 2 meter dieper geboord tot de buis voldoende vastigheid heeft. Bij ons is die buis 12 meter. Daarna wordt er eerst door de geplaatste buis naar beneden geboord en daarna verder door de vaste rotsen totdat er water komt. Dat kan in deze regio variëren van 40 tot 130 meter. Bij ons was dat dus 112 meter. Dan worden de buizen van het boren erweer uitgehaald, en is er een natuurlijke opening ontstaan tussen de bron en de oppervlakte. 

Het is nu afhankelijk van de druk, hoever het water omhoog komt, want daarmee wordt dan de diepte van de pomp bepaald. (bv. op 60 of 90 meter). In ons geval hadden we veel geluk en stuwt het water op tot 5,5 m onder de oppervlakte. 

We kunnen dus onze oude pomp en toevoer blijven gebruiken. We hoeven alleen de oude slang op te zoeken en deze koppelen aan de nieuwe bron. Dat heeft de buurman voor ons gedaan.

Na het aansluiten hadden we water.

Intussen is het gegraven gat weer mooi dicht en hebben we er weer gras op gezaaid. De eerste sprietjes komen alweer boven. 

Nu nog even geduld zodat het water kan bezinken. We kunnen het weer wel al gebruiken, maar nog niet drinken. Daarvoor nemen we binnenkort een waterproef af en sturen dit op voor onderzoek. Tot die tijd gebruiken we flessen water als drinkwater. 

Maar wassen, plassen en poepen doen we gewoon weer in ons huis. Wel zo comfortabel.

 

Broer op bezoek, waterprobleem en zonnepanelen

Vorige week maandag was een dag om niet meer te vergeten.

Ten eerste omdat Edwin (broer) en Marjan (schoonzus) hier waren.

Zondagmiddag kwamen ze aan. Superleuk! Mooi om te kunnen laten zien waar we wonen.

Minder mooi was dat vanaf de zaterdag ervoor onze waterput leeg was. We zijn afhankelijk van dat water, omdat we niet zijn aangesloten op de gemeentewaterleiding. Van te voren hadden we Edwin en Marjan al even geinformeerd dat ze beter nog even kunnen douchen op hun vorige adres.

Maandag bestellen we een vrachtwagen met 7000 liter water om de put te vullen, die zou eind van de middag komen.

Ook toevallig op deze dag zouden ze de zonnepanelen komen plaatsen. Nadat de steiger was geplaatst, ontdekten ze  een wespennest onder pannen, en mochten ze niet verder. Eerst moest de ongediertebestrijding komen om het nest te verwijderen. Ze gingen verder naar een andere klus. Dat was pech. De ongediertebestreiding kon pas woensdag, dus daarna konden de mannen pas weer verder. Intussen werd de pomp gevuld met 7000 liter water. Wat een opluchting!

 We gingen daarna heerlijk zwemmen en  haren wassen onder de koude douche! Helaas was de blijdschap van korte duur, want  na 4 uur was de put weer helemaal leeg!!  400 euro de grond in!! 

Gelukkig hielden we met z'n vieren de sfeer nog goed en werd het een gezellig avond. De volgende dag  tijdens een bezoek aan de glasfabriek, maar even nuttig gebruik gemaakt van het toilet aldaar!

 Dinsdag vetrokken broerlief en schoonzus weer. Wat was het leuk dat ze er waren!

Omdat woensdag de mannen van de zonnepanelen weer kwamen en de ongediertebestrijding er nog niet was geweest, heeft René  zelf het nest maar verwijderd. Wat een bikkel!

Intussen zijn we offerten aan het opvragen voor een nieuwe bron, angezien we door de klimaatverandering vast vaker te maken krijgen met droogte, en omdat we op een berg wonen. Dat wordt dan een geboorde bron. Die gaat veel dieper dan onze gegraven bron en geeft bijna 100% garantie op water.

Op z'n vroegst hebben we over een maand een nieuwe bron, dus deze maand wordt het nog kamperen in ons huis. Op het aanrecht staat een 20 litertank met  kraantje, we halen regelmatig flessen met drinkwater in het dorp waar een noodvoorziening is en hebben een buitentoilet gebouwd in het bos. 

Wassen mag ik op het werk en we douchen beiden ook op het werk. In de tussenliggende dagen redden we ons met een kom met water of een duik in het meer.

Nu ervaren we dat hier ook buren willen helpen. De ene buurman wil komen graven en meekijken met de offerten en evt. belletjes plegen, de andere buren bieden aan om te wassen en douchen. 

De vorige bewoners komen speciaal voor ons binnenkort om de plek van leidingen en stroom buitenshuis aan te wijzen, zodat we de nieuwe bron kunnen koppelen aan de bestaande toevoer. Superaardig allemaal!

Het is best te doen zo, maar we plannen voorlopig maar geen bezoekjes zolang er geen water is.

Een positieve mededeling is dat over een paar weken de zonnepanelen functioneren! ( als de zomer voorbij is, haha). Een goede investerig, zeker nu met de torenhoge energieprijzen.

Zweedse baby

Een kennisje van school heeft een zoon gekregen. 

Tijdens de zwangerschap stelde ik regelmatig vragen over alles rondom vorderingen babykamer, de kraamzorg en het verlof. 

Het viel me op dat ze erg weinig wisten over de gang van zaken, over eventuele hulp en over het verzorgen van de baby.

Tijdens mijn wekelijkse wandeling met buurvrouw Wikipedia, vroeg ik haar hoe dit in Zweden was geregeld. Dat is echt wel even anders dan in Nederland.

Kraamzorg bestaat niet. Er is wel een soort van poliafapraak bij het moeder-/ kind bureau waar de aanstaande moeder en vader een paar keer naartoe gaan voor controles en een echo, maar er wordt weinig informatie gegeven over de verzorging van het kind. Moeders vertelde me dat ze bij die controles vaak te horen kreeg dat de hele geboorte een natuurlijk proces is en dat je zelf voelt wat je moet doen. Verder wordt er veel verwezen naar Google. 

Beetje vaag allemaal voor nederlandse begrippen.

We werden uitgenodigd voor een babyshower. Familie en vrienden kwamen allemaal met kado's voor de aanstaande baby. Die werden allemaal netjes onuitgepakt opzij gelegd en we begonnen met koffie en taarten en koekjes. Een echte zweedse Fika. Toen moesten we allemaal een wensberichtje schrijven voor de toekomstige baby. Na een poosje werden er weer kaartjes uitgedeeld door vrienden waar we de naam, lengte,gewicht en nog wat vragen moesten raden. 

Daarna een spellletjes waar we de omtrek van moeders buik moesten raden en vervolgens moesten meten.

In de andere kamer werd intussen een hoek ingericht met 2 stoelen voor de aanstaande ouders met alle kados ernaast. 

Een vriend ging een lied zingen in het Spaans (ze is zelf mexicaans) wat haar zichtbaar ontroerde. Toen kados uitpakken en bij ieder kado hoorde je òh, óhh, jättefint!, vackert! 

Toen naar buiten. Daar moesten de mannen met een ballon onder hun trui, proberen de deze te laten knappen bij elkaar. Tot slot volgens mexicaanse traditie geblindoekt met een stok een paard met snoep erin proberen kapot te slaan. Na het snoeprapen was het tijd om naar huis te gaan.

Na een moeilijk bevalling en een paar dagen ziekenhuis mocht moeder en zoon naar huis. Een naam voor het kind was er nog niet, wat overigens heel gebruikelijk is in Zweden. De gedachte is dat je eerst je baby moet kennen, zodat je een naam kunt geven die bij de baby past. In Nederland zou dat niet eens kunnen, omdat je je baby binnen 5 dagen moet aangeven. Hier is dat binnen 3 maand.

Omdat ze geen kraamzorg kennen, had ik aangegeven dat ik wel wil helpen als ze dat nodig vonden. De dag nadat ze thuis was, ben ik er geweest om te helpen om de baby zonder naam in bad te doen. Ze wisten niet goed hoe dit moest, niemand had ze dit uitgelegd, ook niet in het ziekenhuis. Ik merkte ook dat ze hier niet goed op waren voorbereid gezien de spullen die ze hadden en dat niet alles binnen handbereik was opgesteld.

Ik ben natuurlijk geen kraamverzorgster en ook geen moeder, maar met mijn ervaring op de kraamafdeling héél lang geleden en gezond verstand, kon ik ze toch verder helpen. Ze waren ze me heel dankbaar voor mijn hulp en (eenvoudige) tips. 

Na ongeveer een maand kregen we een appje dat de baby een naam had gekregen. Binnenkort maar even met René op 'kraamvisite'. 

Tijd zat, want de ouders zijn samen 1 jaar mamma- of pappaledig.(verlof) De verdeling mogen ze zelf maken.

Geen kraamzorg, maar dát dan weer wel!

Fredagsmys och lördagsgodis (gezellige vrijdag en zaterdagsnoep)

2 termen die heel belangrijk zijn voor de Zweden zijn Fredagsmyset (de gezelligheid op vrijdag) en de lördagsgodis ( snoep op zaterdag).

Fredagsmys

Vrijdagavond is een avond in Zweden waar men  het liefst thuis is met het gezin. Mys betekent gezelligheid, knus. Lekker met het gezin op de bank voor de TV met (veel) chips, snoep, frisdrank, of een alcoholisch drankje. Vaak wordt er ook pizza, tacos of ander fastfood gegeten. Dat is overigens niet alleen op vrijdag. Hier eten ze vaak ook pizza als lunch. (Net zo vaak als patat in NL) en dan savonds gewoon weer een warme maaltijd.

Ongezonde eters, die Zweden

Lördagsgodis

In Nederland ligt er meestal in ieder huishouden wel snoep in de kast, in een geopend zakje of in een droppot. Maar wel vaak achter het kastdeurtje.

Af en toe eet je daaruit een snoepje of dropje of deel je er een paar uit aan je kinderen.

In Zweden wordt er iedere zaterdag een grote zak snoep (godis) gekocht, zatedagsnoep (lördagsgodis). Voor elk kind één en als ouders koop je meestal ook een zak. 

Dat ligt dan gewoon in een schaal op tafel en wordt gegeten alsof het borrelnootjes zijn.  Ja, snoepen dat kunnen ze hier!

Ik las op internet dat het aantal kinderen met diabetes stijgt in Zweden, nou ik snap wel waarom. En de tandarts zal ook wel goede zaken doen, hier. Ik begrijp ook het tekort aan tandartsen hier!

Je moet overigens je alcoholische inkopen wel plannen, want de Systembolaget(daar waar je sterkte drank kunt kopen) is op zaterdag slechts open van 10 tot 14 uur.

Svea skog

Bos bos bos

Zweden staat in de top 20 van de bosrijkste landen ter wereld. 69% van de totale oppervlakte van Zweden bestaat uit bos. Dat heb ik vanochtend even gevraagd aan Google. Ik was vanochtend aan het wandelen met buurvrouw Anita, en ze vertelde dat het meeste bos in deze regio in handen is van Svea Skog, wat weer in handen is van de overheid. Toch gek dat ik me tijdens onze zweedse vakanties nooit heb gerealiseerd dat het meeste bos wat je om je heen ziet, productiebos is. 1/4 deel van de bossen in Zweden is in handen van de overheid, 1/4 deel van bouwondernemingen en de helft is van particulieren. 

Eigen bos

Onze buren  zijn  één van de 250.000 particulieren in Zweden. Anita vertelde dat dit niet zomaar kan, er bestaan heel wat regels. Zo mag je als je het bos kapt, niet alles verwijderen, maar moet je een aantal bomen en stammen laten staan voor de insecten en vogels die daar weer van eten. Ook mag je niet zomaar grote onhandige stenen uit je bos verwijderen, want dat is onderdeel van de natuur. (En er liggen er hier vééél!!!) Ook moet je na het kappen weer opnieuw aanplanten en moet je je inschrijven bij de zweedse kamer van koophandel, omdat je een bedrijf hebt.

Al met al zorgt al het bos voor 1/5 deel van de inkomsten voor Zweden.

Natuurgebied

Naast het productiebos bestaat er gelukkig ook nog veel natuurgebied. Hier mag niet gekapt worden en mogen ongevallen bomen niet geruimd worden. In deze gemengde bossen zie veel oude bomen en hoor je veel vogels fluiten. Vanochtend liepen we een stukje door dit natuurgebied en dat ziet er gelijk heel anders en ongerept uit. Prachtig! Je hetkent het aan het merkteken van een natuurgebied op een boom. Aan de rand van dit bos, op een moerassig stuk land, hebben we op de valreep nog een kraanvogel gespot. 

Al met al weer een leuke ochtendwandeling en weer een stukje wijzer.

Van 'We vertrekken' naar 'Wonen in Zweden'

Hallo allemaal!!!! 

Dat is wel heel lang geleden dat ik mijn laatste blog schreef. Ik vond het niet meer zo passen om een blog te schrijven met de titel 'we vertrekken'.

En de vraag of het nog wel intressant is voor anderen om te schrijven. Daarom een poosje stil op mijn blog.

Maar toch krijg ik vragen waarom ik niet meer schrijf.

Dus toch maar weer opgepakt en meteen de titel gewijzigd.(wonen in Zweden)

Nu wil graag schrijven over dingen die anders zijn dan in Nederland, maar graag hoor ik jullie suggesties over waar jullie nieuwsgierig naar zijn. Ik kan niet beloven dat ik overal antwoord op heb (We wonen hier pas 2 jaar), maar ik zal mijn best doen en zo nodig mijn 'bronnen' raadplegen. 

Ik hoor dus graag van jullie! Mocht je nu geen blog willen missen, meld je dan aan met je mailadres  dan krijg je auromatisch bericht als er een nieuwe blog is  

Ik begin met het sturen van een paar mooie plaatsje van Elanden (Älg) en Reeën (rådjur). Een paar weken geleden dichtbij huis gespot.

Zelfs eentje die de weg overstak toen ik op de fiets op weg was naar een vergadering (maar toen te laat om een foto te maken. 

Groetjes en vi ses! (Tot ziens)